تعیین رتبه رسوبدهی زیرحوزه‌های آبخیز حبله‌رود بر اساس فرسایش‌پذیری سازندهای زمین‌شناسی

نویسندگان

  • حمیدرضا پیروان دانشیار، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
  • علیرضا حبیبی دکترای ژئومورفولوژی، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
چکیده مقاله:

رتبه‌­بندی فرسایش‌­پذیری سازندهای زمین­‌شناسی حوزه‌های آبخیز، در شناسایی و تعیین اولویت زیرحوضه‌ها از منظر تصمیم‌سازی و عملیاتی در مدیریت حوضه از اهمیت خاصی برخوردار است. از این‌رو، تحقیق حاضر با هدف اولویت‌­بندی اجرای عملیات حفاظت خاک در زیرحوزه‌های آبخیز حبله‌­رود واقع در شمال گرمسار بر اساس درجه حساسیت واحدهای سنگی به فرسایش انجام شد. روش کار بر پایه نظر کارشناسی و عملیات میدانی آزمایش شبیه‌ساز باران و مقایسه با نتایج مدل­‌های تجربی برآورد فرسایش و رسوب استوار بود. نتایج حاصل از اجرای آزمایش شبیه‌­ساز باران برای رتبه‌­بندی فرسایشی زیرحوضه‌ها با نتایج حاصل از مدل‌­های تجربی PSIAC ،EPM و SWAT مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که رتبه‌­بندی فرسایشی زیرحوضه‌ها بر اساس شبیه‌­ساز باران در 12 زیرحوضه از 21 زیرحوضه با نتیجه سه مدل یاد شده هم‌خوانی کامل دارد. در شش زیرحوضه با دو مدل و در سه زیرحوضه باقی‌مانده فقط با یک مدل هم‌خوانی داشته است. نتایج شبیه‌سازی باران، بیشترین تطابق را با مدل PSIAC با رسوب ویژه 9.02 تن در کیلومتر مربع در سال ارائه کرده، بر اساس نتایج داده­‌های مشاهداتی ایستگاه رسوب­‌سنجی بن­کوه، رسوب ویژه 8.02 تن در کیلومتر مربع در سال بدون در نظر گرفتن بار بستر مشخص شد که مدل PSIAC مطمئن‌­ترین نتیجه برآورد رسوب را ارائه کرده است. بدین ترتیب، هم‌خوانی نتایج شبیه­‌ساز باران در رتبه‌بندی فرسایشی زیرحوضه‌ها با مدل PSIAC، نشان می­‌دهد که نتایج رسوب‌دهی حوضه­ مبتنی بر واحدهای سنگ­‌شناسی به کمک باران‌ساز قابل ‌اطمینان بوده، می‌­توان با تکیه ‌بر داده‌های مشاهداتی سهل‌­الوصول باران‌ساز، نسبت به اولویت‌بندی حوضه‌های مشابه به فرسایش با درجه اطمینان 90 درصد اقدام و نتایج آن را در اولویت مکانی انجام کارهای حفاظتی حوضه­‌ها به‌کار بست.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی رسوبدهی معلق حوزه های آبخیز ایران

تفاوتهای زیادی بین برآوردهای ارائه شده از میزان فرسایش خاک ایران در منابع مختلف مشاهده می‏شود. افزون بر آن هیچگونه اولویت‏بندی قابل قبولی از فرسایش و رسوبدهی حوزه‏های آبخیز اصلی کشور در دست نیست. در این تحقیق با استفاده از داده‏های 209 ایستگاه رسوب سنجی، میزان رسوبدهی و فرسایش خاک کشور به ترتیب حدود 350 و1000 میلیون تن در سال و متوسط رسوبدهی ویژه مناطق مورد مطالعه 214 تن در کیلومتر مربع در سال ...

متن کامل

نقش سازندهای زمینشناسی بر آیفیت آبهای زیرزمینی شمال شهر خرم آباد

منطقه مورد مطالعه از نظر موقعیت زمینشناسی در مـرز زاگـرس چـینخـورده وزاگرس خردشده قرار گرفته است. در این منطقـه دو مخـزن آارسـتیک آسمـاری وبنگستان، وجود دارد. بر اساس نتایج شیمیائی نمونههـای آب گرفتـه شـده ازسازند آسماری، منابع آب این سازند تحت تأثیر دو نوع سازند زمین شناسی آلودهاز نظر لیتولوژیکی قرار گرفته اسـت بـه طـوری آـه آب سرچـشمه گرفتـه ازآهکهای جنوبشرقی منطقه به علت وجود پوشش سازند گچی،...

متن کامل

تعیین میزان سهم رسوبدهی اراضی مارنی در حوزه آبخیز حبله‌رود با مقیاس ‏شبیه‌ساز باران

فرایند فرسایش یکی از مهم‌ترین فرایند تخریب سنگ‌ها ‌در طبیعت به‌ویژه در اقلیم نیمه‌خشک می‌باشد. اولویت‌بندی پتانسیل ‌رسوب‌زایی آن‌ها از مسائل پر اهمیت برای مدیران و برنامه‌ریزان حوزه‌های آبخیز است. این مطالعه در حوضه حبله‌رود و شمال شهر گرمسار با هدف بررسی و مقایسه ­سهم رسوبدهی سازندهای مارنی و غیرمارنی انجام شده است. برای این منظور نقشه واحدهای لیتولوژیکی به‌عنوان واحد کاری در سامانه اطلاعات جغ...

متن کامل

اولویتبندی زیرحوزههای آبخیز جهت اقدامات آبخیزداری (مطالعۀ موردی: حوزۀ آبخیز دریان سمنان)

حوزۀ آبخیز یک واحد ایده‌آل برای مدیریت منابع طبیعی و همچنین تعدیل تأثیر ناهنجاری طبیعی برای دستیابی به توسعۀ پایدار است. شرط اول کنترل عوامل فرسایشی و بهبود وضعیت بحرانی یک حوزۀ آبخیز، شناسایی مناطق و زیرحوزه‌های با وضعیت بحرانی‌تر و اولویت‌بندی آن‌ها است تا در صورت اجرای عملیات کنترلی، مناطق دارای اولویت‌های بالاتر بیشتر مد نظر قرار گرفته و برنامه‌های حفاظتی در این قبیل مناطق متمرکز ‌شوند. هدف...

متن کامل

نقش سازندهای زمینشناسی بر آیفیت آبهای زیرزمینی شمال شهر خرم آباد

منطقه مورد مطالعه از نظر موقعیت زمینشناسی در مـرز زاگـرس چـینخـورده وزاگرس خردشده قرار گرفته است. در این منطقـه دو مخـزن آارسـتیک آسمـاری وبنگستان، وجود دارد. بر اساس نتایج شیمیائی نمونههـای آب گرفتـه شـده ازسازند آسماری، منابع آب این سازند تحت تأثیر دو نوع سازند زمین شناسی آلودهاز نظر لیتولوژیکی قرار گرفته اسـت بـه طـوری آـه آب سرچـشمه گرفتـه ازآهکهای جنوبشرقی منطقه به علت وجود پوشش سازند گچی،...

متن کامل

نقش رسوب‌زایی سازندهای زمین‌شناسی و تعیین سهم استانی حوزه آبخیز سد شهید عباسپور (حوزه آبخیز کارون 1)

احداث سد‌های مخزنی در سرشاخه رودخانه‌های بزرگ کشور و افزایش و پایداری عمر مفید آنها به منظور امکان اجرای طرحهای انتقال آب بین حوزه‌ای نقش مهمی در توسعه پایدار مناطق خشک و بیابانی در حوزه مرکزی ایران دارد. از جمله محدودیت‌ها در مناطق بیابانی کمبود آب و در حوزه‌های آبخیز سدها، فرسایش و تولید رسوب است. از آنجائی که تولید رسوب در یک حوزه آبخیز تحت تأثیر عوامل مختلف زمین شناسی و اقلیمی است، در این م...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 11  شماره 4

صفحات  0- 0

تاریخ انتشار 2019-12-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023